Prisma #34

Alfonso Cuaróns Roma begint en eindigt met water. In het openingsshot zien we de tegelvloer van een Mexicaanse villa die door een vrouw met zeepemmer wordt geboend. Haar wachten en werken onthult al snel haar status als dienstmeid, hier voor een familie met drie kinderen. Het sop in de eerste scène kondigt ook het einde van de film aan. Daar redt de poetsvrouw dezelfde kinderen van de verdrinkingsdood, nadat ze onverwacht een onstuimige oceaan zijn in gezwommen. Cuarón gaf in interviews aan dat het hoofdpersonage in Roma verwijst naar zijn kindermeisje Cleo, dat tot zijn achttiende bij zijn ouders inwoonde. Cleo was “de vrouw die hem eigenlijk had opgevoed” en verdiende daarom een sleutelrol; al schrijvend werd hij voor het eerst verplicht “haar als een echte vrouw te zien”, uit “een minder bevoorrechte klasse” en “in een samenleving gedomineerd door klassentegenstellingen”. In Roma is Cleo vooral de goedheid zelve. Ze wast, kookt en schrobt met de volharding van een engel. De kinderen huilen, de moeders krijsen, de vaders bedriegen, maar Cleo krijgt men niet van haar stuk. Niet dat ze daardoor aan belang inboet. Wel wordt haar in de film een zekere diepte ontzegd. Principieel pretendeert Cuarón een interesse in Cleo. Roma “gaat” over zijn kindermeisje en geeft zich op als karakterportret én sociale studie. In Roma zelf echter dwaalt Cuaróns interesse consistent af naar andere plekken. Die beslaan de heerlijke wereld van zijn jeugd. Cleo wordt in Roma een handig embleem maar mag zelf nooit een volwaardig personage worden – haar vlakheid strekt enkel tot ruimte voor Cuaróns herinneringen en maakt haar zo tot het alibi voor een reflectie waarbij de filmmaker zelfingenomen zijn jeugduniversum in tuurt. Het sop van de zee en het sop van de emmer zetten Cleo’s afhankelijkheid in beeld – aan de hogere krachten van huisbaas en natuur, maar ook aan Cuaróns vereisten als maker. Zowel in zijn leven als in zijn film lijkt Cleo maar één rol te kunnen spelen. Ze is het dienstmeisje gebleven.