Filmtips
Van 1970 tot 1986 verschenen in het dagblad Süddeutsche Zeitung wekelijks Frieda Grafe’s Filmtips, korte commentaren op het filmaanbod in München, vaak slechts één zin per film. Sabzian selecteerde en vertaalde acht Filmtips.
La règle du jeu (Jean Renoir, 1939)
La règle du jeu van Jean Renoir, uit 1939. Hij had zich voorgenomen een film te maken zoals barokmuziek, naar Rameau, Lully, Couperin. Zijn cinema-ideaal was om al wat voor de camera gebeurde op natuurlijke wijze toe te laten. Een film onder edellieden, gespeeld door burgers. Het krachtigste document over de maatschappij in het interbellum en haar omwenteling. Wat brengt cinema direct over?1
Nosferatu, eine Symphonie des Grauens (F. W. Murnau, 1922)
Nosferatu, eine Symphonie des Grauens van Friedrich Wilhelm Murnau, uit 1922. Bram Stoker verplaatst naar Bremen in het pestjaar 1838. De vampier heeft een rattenkop en wordt gevolgd door een rattenleger; hij wordt niet omgebracht met een staak door het hart, maar door de eerste lichtstraal na een langgerekte liefdesnacht. Deze film markeerde het begin van Dracula’s triomftocht door de westerse filmwereld.”2
Goldflocken (Werner Schroeter, 1976)
Goldflocken van Werner Schroeter, uit 1976. Vooraleer Schroeter verhalen begon te vertellen, waren beelden er om door geluid ondermijnd te worden; hun kunstmatigheid, hun slechts geciteerde bestaan benadrukte het gehoor als het meest archaïsche zintuig dat het dichtst bij het onbewuste ligt. En: ogen kunnen gesloten worden, maar oren niet.3
Lola Montès (Max Ophüls, 1955)
Lola Montès van Max Ophüls, uit 1955. Een van de mooiste en belangrijkste Europese films van de jaren vijftig, die als geen ander de ontbinding van de oude representatieruimte via kleur, CinemaScope en stereogeluid weerspiegelt. De circuspiste als schouwtoneel, als uitbreiding van de scène, die slechts een kooi is. Van de stad als schandaalplek en pronkstuk. En steeds op de eerste rij, haast barstend van nieuwsgierigheid en kijklust: wij, het publiek.4
Rote Sonne (Rudolf Thome, 1970)
Rote Sonne van Rudolf Thome, uit 1970. Schouwtoneel Groot-München. Een meisjescommune: ze vermoorden mannen. Een utopie, geen sciencefiction, op de wijze van een B-film. De vervreemding vloeit voort uit de spaarzame middelen, zoals bij Rivette en zijn voorvader Fantômas.5
Trouble in Paradise (Ernst Lubitsch, 1932)
Trouble in Paradise van Ernst Lubitsch, uit 1932. Het paradijs, dat is het komische Lubitsch-land waar geestigheid, lichtheid en verfijning de eerste viool spelen. Er is trouble omdat traag veranderende gevoelens de schone schijn bedreigen, wat voor gangsters die gevoelens bespelen het hoogste alarmniveau betekent.6
Bronenosets Potemkin [Battleship Potemkin] (Sergei Eisenstein, 1925)
Bronenosets Potemkin van Sergei Eisenstein, uit 1925. Sovjetcinemalegendes zijn uit ander hout gesneden. In plaats van de geboorte van de natie vieren ze de constructie van de toekomst.7
La paura [Fear] (Roberto Rossellini, 1954)
La paura van Roberto Rossellini en met Ingrid Bergman, uit 1954. Het schouwtoneel is München. Stefan Zweigs novelle aangepast aan de tijd, net als de angst. De oorlog heeft ervoor gezorgd dat de verhouding tussen man en vrouw nooit meer hetzelfde zal zijn en heeft het neorealisme voortgebracht. Ontmanteling van fictie. De werkelijkheid wordt waargenomen onder quasi-experimentele omstandigheden, bij het levende object.8
- 1Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, onder redactie van Enno Patalas. (Berlin: Brinkmann & Bose Verlag, 2002-2008), 178.
- 2Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 153.
- 3Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 267.
- 4Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 9, onder redactie van Enno Patalas. (Berlin: Brinkmann & Bose Verlag, 2002-2008), 230.
- 5Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 306.
- 6Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 322.
- 7Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 323.
- 8Frieda Grafe, Frieda Grafe. Ausgewählte Schriften in 12 Bänden, vol. 11, 332.