125 jaar cinema

“De cinema is een uitvinding zonder toekomst.”

Louis Lumière, 1895

Van Antoine Lumière aan Jules Carpentier

Parijs, 28 december 1895

M. Carpentier
20 rue Delambre
Parijs

Geachte heer Carpentier,

Ik zorg ervoor dat alles om zes uur klaarstaat. Dus wees op dat moment in het Grand Café met de mensen die u erbij wil. Handdruk.

Lumière1

In een eerder glansloos en beroerd jaar voor de bioscopen markeert 28 december de 125ste verjaardag van de allereerste publieke filmvertoning, georganiseerd door de broers Auguste en Louis Lumière in de kelder van het Grand Café aan de Boulevard des Capucines in Parijs. De feestelijke avond werd al voorafgegaan door een eerdere presentatie van hun “cinématographe” op 22 maart 1895, toen ze onder andere hun eerste film Sortie des ouvriers de l’usine de Monplaisir projecteerden voor het allereerste, kleine, besloten publiek. Het publiek in het Grand Café was groter in aantal, maar hun verbazing was daarom niet minder. Gevolgd door talloze andere vertoningen en een snelle en gestage verspreiding van het nieuwe fenomeen, deed de cinema zijn intrede. Hier kunt u een Nederlandse vertaling lezen van de beroemde getuigenis van de Russische schrijver Maxim Gorki over zijn ontdekking van de cinematograaf op een beurs in Nizhny-Novgorod in juli 1896. U kunt hier een reflectie lezen over deze tekst, opgedragen aan José-Luis Guerín, door schrijver en filmmaker Peter Delpeut die Gorki's stuk samen met Céline Linssen vertaalde.

Op Sabzian verschenen eerder twee teksten naar aanleiding van deze verjaardag: fragmenten uit de kroniek van Georges-Michel Coissac over de eerste vertoningen en het reisverslag van Alexandre Promio, een van de eerste zogenaamde “opérateurs” die naar het buitenland werden gestuurd om met de cinematograaf stadslandschappen te filmen.

Thierry Frémauxs recente film Lumière! L'aventure commence (2017) is hier te huur. U kan ook de film van Eric Rohmer uit 1968 bekijken waarin Henri Langlois en Jean Renoir de artistieke verdienste van Louis Lumière bezingen in een discussie over zijn films. Het historische programma met de 10 films die vertoond werden op 28 december 1895 is te herbekijken op de website van het Institut Lumière in Lyon.

Voorbeeld van de eerste uitnodigingskaarten

Auguste Lumière en Louis Lumière

• 1Een brief van de vader van de Lumières gericht aan Jules Carpentier, uitvinder van onder meer de periscoop voor onderzeeërs.